روایتی متفاوت از سفر حج/ با ساخت «خانه امن» به مشکل مالی برخوردم

علی پاجانی کارگردان عرصه مستند که «خانه امن» را به هفتمین دوره جشنواره فیلم «عمار» ارسال کرده است، در گفتگو با خبرنگار مهر درباره این فیلم گفت: «خانه امن» روایت کننده اتفاقات بعد از فاجعه منا است، با توجه به اینکه خداوند همواره گفته کعبه و مکه را یک مکان امن قرار داده و امنیت این خانه برعهده او است، از مسلمانان خواسته از هر کجای دنیا برای عبادت به این خانه بیایند. در واقع امنیت یکی از قول هایی است که خداوند به ما داده است، به همین ترتیب ما در این اثر خواستیم بگوییم که حالا گروهی آمده اند و می خواهند این امنیت را بر هم بزنند. آنها در پی این هستند که بگویند این خانه امن نیست و اگر به اینجا بیایید کشته می شوید و بر همین اساس این ترس را در مردم ایجاد کنند.

وی افزود: ما در «خانه امن» این موضوع را به این شکل نشان دادیم که چنین افرادی یک سری سعودی هایی هستند که لهجه عبری دارند، یعنی ما می خواستیم بگوییم آنها صهیونیست هستند که می خواهند امنیت مکه را به هم بریزند. به همین ترتیب داستان این فیلم درباره مردی به نام هادی علی بنام است که قرار است یک سال بعد به حج برود ولی وقتی حوادث منا را می بیند، به تردید می افتد. آنگاه به کودک خود نگاهی می اندازد و با خود می گوید که آیا به این سفر بروم یا نه؟ او با خود فکر می کند که اگر کشته شود فرزندش دچار چه سرنوشتی می شود؟ در واقع داستان اصلی «خانه امن» به همین موضوع می پردازد.

ما در «خانه امن» نشان دادیم کسانی که در پی این هستند که بگویند خانه خدا امن نیست، یک سری سعودی هایی هستند که لهجه عبری دارند، یعنی ما می خواستیم بگوییم آنها صهیونیست هستند که می خواهند امنیت مکه را به هم بریزندپاجانی عنوان کرد: بعد از فاجعه منا در شبکه های اجتماعی موضع گیری های مختلفی درباره رفتن به حج از سوی افراد مختلف می شد. عده ای می گفتند چرا هزینه رفتن به حج را خرج عرب ها می کنیم؟ یا چراغی که به خانه رواست به مسجد حرام است، یا می گفتند عرب ها با این پول ها موشک می سازند و آن را بر سر مردم یمن می ریزند و یا این جمله را بیان می کردند که با پول سفر به حج می توان به فقیرها و مستمندان کمک کرد. به همین دلیل ما در طول این اثر به این پرسش ها پاسخ داده ایم.

این کارگردان بیان کرد: ما در مستند ۴۰ دقیقه ای «خانه امن» هم بحث مالی عربستان را مطرح کرده ایم و هم به این پرسش هایی که درباره فقرا و مستمندان می شود، پاسخ دادیم.

پاجانی با اشاره به اینکه ساخت چنین مستندی همواره دغدغه او بوده است، گفت: چنین موضوعی همیشه دغدغه من بود. به طوری که اولین باری که به این موضوع فکر کردم، دوست داشتم فیلمی درباره آن بسازم اما سوژه خوبی پیدا نمی کردم تا اینکه جلسه ای با آیت الله حائری شیرازی گذاشتیم و او بحث امنیت خانه خدا را مطرح کرد. در آن هنگام من متوجه شدم که بحث امنیت می تواند سوژه خوبی باشد. بر همین اساس یک سری تحقیقات انجام دادیم و در نهایت این فیلم را به تنهایی ساختم. در واقع فیلمبردار، کارگردان، تدوینگر و صداگذار «خانه امن» خودم بودم و آن را با بودجه شخصی ساختم.

وی ادامه داد: با توجه به اینکه سوژه فیلم من درباره اتفاقات بعد از فاجعه منا بود به سراغ افرادی که در آن حادثه دچار مشکل شدند، نرفتم بلکه سری به خانواده جانباختگان آن زدم.

وی اظهار کرد: هنگامی که در حال ساخت این مستند بودم با مشکلات بسیاری مواجه شدم. برای مثال زمان زیادی صرف شد تا بتوانم مصاحبه شوندگان خودم را راضی به مصاحبه کنم. من در این اثر با صادق زیباکلام، محمد شجاعی و آیت الله حائری شیرازی صحبت کرده ام. جالب است بگویم هنگامی که برای مصاحبه با صادق زیباکلام به دانشگاهی که او در آن تدریس می کند، رفتم و علیرغم اینکه از پیش با او هماهنگ کرده بودم، دانشگاه اجازه مصاحبه به ما نداد. از دیگر نکات جالب ساخت این مستند این است که من برای انجام کار تدوین آن از دیگران پول قرض کردم و هنوز هم بدهکار مردم هستم.

پاجانی با اشاره به زمان ساخت این مستند گفت: درباره زمان ساخت آن هم باید بگویم دی ماه سال گذشته شروع به ساخت آن کردم و در خردادماه امسال ساخت آن به پایان رسید.

کارگردان «لباس ایرانی» بیان کرد: ما در اواخر فیلمبرداری سری هم به سازمان حج و زیارت زدیم اما با توجه به اینکه در آن زمان هنوز رفتن به حج به طور کامل تعلیق نشده بود و سازمان حج و زیارت موضعی نسبت به این امر نداشت هر چه ما اصرار کردیم آنها چیزی به ما نگفتند و در نهایت دوربین و لوازم فیلمبرداری ما را گرفتند و حراست آنجا با ما برخورد کرد.

وی در ادامه با اشاره به کارکرد شبکه اکران مردمی جشنواره فیلم «عمار» عنوان کرد: سال گذشته فیلم «لباس ایرانی» را به ششمین جشنواره فیلم «عمار» ارسال کرده بودم اما آن زمان فکر نمی کردم که شبکه مردمی این جشنواره به این خوبی کار کند. من بعد از اکران فیلمم متوجه شدم که اکثر افراد آن را دیده اند و از آن تعریف می کنند اما این را هم باید بگویم که این شبکه به صورت سلیقه ای با آثار برخورد می کند، در واقع هر اکران کننده ای آنچه را که خودش دوست دارد، به نمایش می گذارد، بنابراین فکر می کنم باید این معضل حل شود.

پاجانی در پایان بیان کرد: باتمام این تفاسیر نکته ای که جای ستایش دارد این است که مردم در این جشنواره خودجوش عمل می کنند و با دل و جان کار می کنند. این یکی از نکات مثبت جشنواره «عمار» است.